İnsan, yaşamı boyunca çağın getirdiklerine adapte olabilen ve sonraki nesle de edindiği yaşam tecrübelerini aktarabilen bir varlıktır. Sürekli değişen çağa ayak uydurmak ise her zaman meşakkatli olmuştur. Bunun en güzel örneğini ebeveynler ile çocukları arasındaki ilişkide görmek mümkündür. Ebeveynler ve çocukları arasında yaşanan bu dinamik kültürel alışveriş kimi zaman çatışmalara ve anlaşmazlıklara yol açmaktadır. Şimdi ise dijital çağ olarak adlandırılan bir dünya düzeni hakim ve bu çağın çocukları teknolojiye doğmuş Z kuşağı çocuklarıdır. O halde ebeveynlerin bu kuşağın özelliklerini bilmesi sağlıklı bir aile içi iletişimin oluşması için önemlidir.
Kuşaklara Genel Bir Bakış
Her dönemin getirdiği dünya düzeni ile şekillenen kültür, yaşam tarzı ve düşünce biçimlerini yansıtan insan topluluklarına kuşak denmektedir. Akdemir ve diğer'e (2013 : 14) göre kuşaklar yıl aralıklarına göre 5' e ayrılmaktadır. Bunlar : Sessiz Kuşak (1925-1945), Bebek Patlaması Kuşağı (1946-1964), X Kuşağı (1965-1979), Y Kuşağı (1980-1999) ve Z Kuşağıdır (2000 ve sonrası) (Aktaran Meti̇n & Kızıldağ, 2017). Sessiz Kuşak, savaş dönemi kuşağı olarak göze çarpmaktadır. Savaş yıllarının getirdiği sefalet ve kıtlık bu kuşağı itaatkar ve otoriteye sadık bir yaşam tarzına itmiştir. Bebek Patlaması Kuşağı da yine savaş dönemine denk gelmiştir fakat diğer kuşaktan ders alan bir duruş ile işine daha fazla sahip çıkan, tutumlu ve muhafazakar bir yaşam tarzı geliştirmiştir. X Kuşağı ise gerçekçi kuşak olarak ifade edilmektedir çünkü ebeveyninin yaşadığı zorlukları ve hayatta kalma çabasını öğrenmiştir. ''Oku da memur ol!'' sözünü slogan edinmiş bu kuşağın sağlamcı düşünce tarzı ondan sonraki kuşak olan Y Kuşağını çok da etkilemediği görülmektedir. Bu dönem kişisel gelişim furyasının yaşandığı bir dönemdir. Düşünce tarzı ''Sen özelsin, farklı ol!'' sloganıyla kendini göstermiştir. Bu kuşak aynı zamanda teknolojinin önemli kalelerinden biri olan bilgisayarla tanışmış, bu da onu kültürel açıdan diğer kuşaklara göre daha bağımsız ve bireysel yapmıştır. Artık sadece çevresinde olan insanlarla iletişim kurması gerekmemekte bir tıkla dünyanın başka yerlerindeki insanlarla
tanışabilmektedir. Son kuşak olan, teknolojinin içine doğmuş Z kuşağı çocukları ise doğduğu düzenin gerektirdikleri ile diğer kuşaklardan yaşam tarzı ve düşünce tarzı gibi birçok alanda farklılık göstermektedir.
Z Kuşağı : Ebeveynlerin Bilmesi Gerekenler
- Teknolojinin getirisi ile daha dijital ve daha hızlıdır, bu sebeple bekleme ve ilgi süresi daha kısadır,
- Bilgiye tek tıkla ulaşabildiği için öğretici figüre diğer kuşakların baktığı gibi bakmamaktadır (öğretmenin tek bilgi otoritesi olduğu düşüncesi),
- Ekonomik buhranın içine doğmuş bu kuşak ebeveynlerinden daha düşük bir yaşam standardına sahip olma riski ile erken yaşta paranın hızla kazanıldığı ve kâr getirdiği YouTuberlık ya da sosyal medya fenomenliği gibi hem eğlendiren hem de para kazandıran yeni meslek gruplarına rağbet göstermektedir,
- Online hayatın getirisi ile daha yalnız olan bu kuşak sosyalleşme ihtiyacını online oyunlar ile gidermektedir,
- Mahremiyet algısı diğer kuşaklardan farklılık göstermektedir. X, Y ve Z kuşağı Facebook kullanıcıları ile yapılan bir araştırmaya göre Z kuşağının, X ve Y kuşağına göre farklı bir mahremiyet algısına sahip olduğu ortaya konmuş ve Z kuşağının gerçek hayatta mahremiyetini ne kadar paylaşıyorsa sosyal medyada da o kadar paylaştığı tespit edilmiştir ( Çaycı & Karagülle, 2014).
Kuşaklararası farklılıkları bilmek ; büyük resmi görmeye, ebeveynlerin kendilerinden sonraki kuşağı anlamasına ve olası çatışmaları da önlenmeye imkan sağlayacaktır.
Kaynak :
Akdemir, A., Konakay, G., Demirkaya, H., Noyan, A., Demir, B., Ağ, C., Pehlivan,
Ç., Özdemir, E., Akduman, G., Eregez, H., Öztürk, İ. ve Balcı, O. (2014). Y kuşağının
kariyer algısı, kariyer değişimi ve liderlik tarzı beklentilerinin araştırılması. Muğla Sıtkı
Koçman Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Ekonomi ve Yönetim
Araştırmaları Dergisi, 2(2), 11-42.
Çaycı, B., & Karagülle, A. E. (2014). X kuşağından Z kuşağına değişen mahremiyet algısı.
Meti̇n, S., & Kızıldağ, D. (2017). X ve Y kuşaklarının kariyer beklentilerinin farklılaşması: otomotiv sektöründe bir araştırma12. Mustafa Kemal Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 14(40) https://dergipark.org.tr/tr/pub/mkusbed/issue/33533/323659
