Öncelikle tuvalet eğitimi için doğru zaman nedir sorusunu yanıtlamak istiyorum. Doğru zaman çocuk hazır olduğu zamandır efendim. Yani, çocuk fizyolojik olarak mesane ve bağırsak kontrolünü yapabileceği bir yaşa gelmiş olmalı. Bunun yanı sıra çocuğun diğer alanlardaki gelişimsel olgunluğu (bilişsel, duygusal ve fiziksel) da tuvalet eğitimi sürecini destekler düzeyde olmalıdır. Yapılan araştırmalara göre bahsedilen bu olgunluk düzeyine 18.-30. Ay dolaylarında ulaşılmaktadır. Ancak iki yaşından önce tuvalet eğitimine başlanması önerilmemektedir. Bununla birlikte, her çocuğun kendi hızında geliştiği unutulmamalıdır, bu nedenle ailenin çocuk üzerindeki gözlemleri önemli hale gelmektedir (örn. Bezinden, bezindeki ıslaklık hissinden rahatsızlık duymaya başladı mı, çişi/kakası geldiğinde yüz ifadesi, davranışları ya da sözleriyle belli ediyor mu, bezi en az 2 saat kuru kalıyor mu?)

Peki bu zorlu süreçte ebeveyn olarak yapmamız gerekenler nelerdir?

- Çocuğun hayatında büyük değişimler (örn. Taşınma, hastalık, ebeveynlerin boşanması vb.) var ise bu süreç tamamlanmadan tuvalet eğitimine başlanmaması önerilmektedir.

-Lazımlık kullanmak isteğe bağlı olmakla birlikte klozet için çocuğa uygun bir oturak/aparat kullanılması ve çocuğun tuvaletini yaparken ayaklarının yere basmasını sağlamak ve işini kolaylaştırmak için yere bir tabure konulması çocuğa güvende hissettirecektir.

-Tuvalet temalı kitaplar (örn. Teo’nun Kaka kitabı, Güle Güle Kakalar) okumak, tuvalet temalı oyunlar oynamak, oyuncak bebeklerin bezini çıkarıp lazımlığa/tuvalete oturtulan oyunlar kurmak, içinde tuvalet, çiş, kaka kelimeleri geçen oyunlar kurmak/şarkılar söylemek/hikayeler anlatmak veya okumak sürece adaptasyonu hızlandırmada yardımcı olabilmektedir. 

-Ayrıca, çocuk tuvaletini yaptıktan sonra onu teşvik etmek ve bunu eğlenceli hale getirmek önem taşımaktadır. Örneğin çocuk kakasını yaptıktan sonra sifonu çekerken kakayla vedalaşmak ya da tuvalete kakasını yaptığı için ona bir sticker vermek tuvalet eğitimini pekiştirmeye katkı sağlar. 

-Bunun yanı sıra, olumsuz yorumlar yapmaktan (kaka yapınca pis çocuk olduğunu, kötü koktuğunu söylemek gibi) ve olası kazalarda cezadan kaçınılması önem taşımaktadır. 

-Bu süreçteki en önemli noktalar: Sabırlı ve istikrarlı olmak, çocuğu zorlamamak, tuvaleti odak noktası haline getirmemektir.

Kaynaklar:

Oğuz, F., & Eren, T. (2014). Toilet Training in Healthy Children. The Journal of Turkish Family Physician, 13-18.

Schum, T. R., Kolb, T. M., McAuliffe, T. L., Simms, M. D., Underhill, R. L., ve Lewis, M. (2002). Sequential acquisition of toilet-training skills: a descriptive study of gender and age differences in normal children. Pediatrics, 109(3), e48-e48.