Sağlam kafa sağlam vücutta bulunur.
M. Kemal ATATÜRK
Spor ile ilişkiniz nasıl? Spora karşı motivasyonunuz nedir? Zaman zaman sabahları uyandığınızda o kadar zor gelir ki spora gitmek, hep motivasyonumuzun artmasını bekleriz. Bazen motivasyon “deneyebilirsin” diye fısıldayan o sestir. Bazen motivasyon gelmesini beklemeden, harekete geçebiliriz, harekete geçtiğimizde zaten motivasyonu yakalayacağız. Motivasyonu biz yaratırız, yeter ki başlayalım. Bu nedenle bağcıklarınızı bağlayıp, kapıdan çıkmaya ne dersiniz?
Uzun dönem ve istikrarlı bir şekilde spor yapıyor olmanın insan psikolojisi üzerinde olumlu anlamda etkiler oluşturduğu bilimsel olarak kanıtlanmış bir gerçektir. Spor yapıldığında fiziksel olarak hareket halinde olduğumuz için dikkatimizi günün stres ve yoğunluğundan uzaklaştırıp bedenimize odaklarız. Vücudumuzun her bölgesi beynimizin komut vermesi ile hareket ettiği için aslında bedenimizden önce beynimiz çalışmaya başlar. Beynimizin işlevsel bir şekilde çalışması bazı psikolojik rahatsızlıkların da gelişimini engellemektedir. Düzenli olarak spor yapmayı yaşam felsefesi haline getiren kişilerle ilgili yapılan çalışmalar, bu kişilerin yapmayanlara oranla; terfi alma oranlarının yüksek olduğu, stres düzeylerinin daha az olduğu, öfke kontrolünün daha yüksek olup; yaşamlarını daha kaliteli yaşadıkları görülüyor. Spor, bize zarar veren ve işlevsel düşünme gücümüzü azaltan stres hormonlarını etkisiz hale getiriyor. Spor, aynı zamanda, yaratıcılık hormonunu artırıyor ve vücudumuzdaki endorfin hormonunu aktif hale getirerek kendimizi daha mutlu ve enerjik hissetmemizi sağlıyor. Spor yaptığımızda fiziksel olarak hareketli bir halde olduğumuz için öncelikle dikkatimizi günün yoğunluğundan uzaklaştırıp bedenimize odaklamamızı sağlıyor. Bu sebeple spor yapmak stresi azaltıyor.
Stresli olduğumuzda kendimizi gergin ve sinirli hissederiz. Bu durumun çok fazla yaşanması da yaşam kalitemizi ciddi manada düşürür. Spor yapmak vücutta stres üretiminden sorumlu kortizol hormonunu etkiler ve salınımını azaltır. Düzenli spor yapan insanın vücudunda yukarıda da bahsettiğimiz gibi endorfin, melatonin ve dopamin gibi stres ile başa çıkmaya yardımcı hormonlar üretildiği için; spor yapan birey zorluklar karşısında yeterli düzeyde stres üretir ve zihni sporun da etkisiyle bu stresle başa çıkabilme gücünü geliştirecek olumlu etkiler gösterir. Daha berrak düşünen bir zihin, stres durumları karşısında makul çözümler üretir. Spor yapmak iyi uykuyu da beraberinde getirir. Kendinizi hayal edin. Bir saatlik bir yürüyüş yaptınız ve eve döndünüz, o gece uykunuz nasıl olur? Spor sırasında kaslarımız ve eklemlerimiz yıpranıyor ve yoruluyoruz. Bu yoğunluğu en iyi geçirecek şey ise derin bir uyku oluyor.
Spor yapmak özgüveni geliştirir. Her insan kendi bedeninin olabilecek halinin en iyi halinde olmasını arzu eder. Genel popülasyonda herkes sağlıklı dinç ve iyi gözükmek ister. Spor da bunun en büyük kaynaklarından birisidir. Sporla iyileşen birey hem ruhsal olarak hem de fiziksel olarak kendisini güçlü ve daha iyi hisseder. Bu da elbette özgüvene yansır. Son olarak, spor yapan insanlarda depresyon riski azalır. Spor beyinde mutluluk sağlayıcı hormonlar olarak bilinen endorfin, melatonin ve dopamin hormonlarını artırır. Bu da insanın olumlu duygu durum geliştirmesini ve sürdürmesini sağlar. Yani spor bir nevi doğal antidepresan işlevi görür. Spor, maksimum düzeyde bedenimizin ve zihnimizin işine yarayacak işleve sahiptir. Bu da sporun önemini gözler önüne seren bir durumdur.
Kaynakça:
Weinberg, R. S., & Gould, D. (2011). Foundations of sport and exercise psychology. (5th ed.).Champaign, IL: Human Kinetics.
SPORUN İNSAN PSİKOLOJİSİ ÜZERİNDEKİ ETKİLERİ/ Banu Kılıç
Nobel Akademik Yayıncılık, 2013 www.verywellmind.com/what-is-sports-psychology-2794906
