Otizme Dair Kısa Bir Bakış 

Otizm tanısı almış bireyler, sosyal ilişkilerinde ve bireyler ile kurdukları iletişimde birtakım sorunlar yaşamakla birlikte yineleyen davranışlar, ilgi alanların kısıtlı olması gibi bir takım sosyal, bilişsel gelişim farklılıklarına sahiptir. APA’e (2013) göre, otizm aynı zamanda yaygın gelişimsel bozukluk olarak tanımlanmaktadır. Otizmli bireylerin birbirinden farklı özellikleri vardır. Otizm tanısı alan bireylerin bir kısmının günlük rutinlerini bozan değişikliklerden hoşlanmadıkları görülmektedir. Ek olarak el çırpmak, bir olaya karşı aşırı ilgi ve zaman ayırmak, aşırı duyarlı veya zayıf görsel, işitsel uyaranlardan oluşan belirtiler görülmektedir. Loomes ve diğerlerinin (2017) yaptığı araştırmalara göre cinsiyet açısından değerlendirildiğinde otizm tanısı erkeklerde kadınlara kıyasla üç kat daha fazla görüldüğü öne sürülmüştür (Yarar Z. E., 2021). 

Aileler otizm tanısı alındığı andan itibaren çocuklarının eğitim sürecini hemen başlattıklarını ve bu süreç içerisinde çocukları için hangi eğitimin daha iyi olduğuna dair karar verirken zorlandıklarını dile getirmişlerdir (Top Ü., 2009). Otizmli çocuklar için özel eğitim olumlu gelişmelerle katkıda bulunduran ve aileleri umutlandıran bir süreçtir. Özel eğitimle birlikte bireylerin gelişiminde gözle görülür bir artış olmaktadır. Aileler çocuklarını özel eğitimle birlikte hayvanlarla ilgili çalışmalara, sanat, müzik, drama, dans terapileri gibi birçok faaliyetlere yönlendirmektedir.

Otizmli Bir Çocuğa Sahip Olmak 

Bir ailenin gelişim farklılığı yaşamayan bir çocuğa sahip olması bile ailede stres faktörlerini ortaya çıkartarak aileleri etkilemektedir. Otizm tanısı almış bir çocuğa sahip olan ailelerin stres seviyesi diğer ailelere kıyasla artış göstermektedir. Otizmli bir çocuğa sahip olan aile, tanıyı öğrendikleri ilk süreçte üzüntü ve hayal kırıklığı yaşadıklarını, kendilerine suçlayıcı tavırlarla yaklaştıklarını ve bununla birlikte depresyon sürecine kadar ilerleyen olumsuz duygusal süreçler yaşadıklarından bahsetmektedir (Selimoğlu G. & Özdemir & Töret & Özkubat, 2013). Aileler çocuklarına otizm tanısı koyulduğu andan itibaren genellikle ilk duygularının şok olduğunu anlatmışlardır. Daha sonrasında şokun yerini korku ve endişe almaktadır. Korku ve endişe hissetmelerinin nedeni olarak daha önce yaşamadıkları bir durumla karşı karşıya kalmak, bilinmezlik karşısından ne yapacaklarını bilememek gibi sebepleri açıklamışlardır.  (Selimoğlu G. & Özdemir & Töret & Özkubat, 2013). 

Aileler, otizmli çocuğun bakım ve gelişimi için gereken sorumluklara sahip olma, diğer aile bireylerin ihtiyaçlarıyla ilgilenememe, çevreden gelen desteğin yetersiz olması ve tedavi masrafların gelişim farklılığı yaşamayan çocuklara kıyasla daha fazla olması gibi zorlukları deneyimlemektedirler (Selimoğlu G. & Özdemir & Töret & Özkubat, 2013). Bazı ailelerin kendi iş ortamlarının bu süreçten etkilendiği ve maddi problemler yaşadıkları görülmektedir (Top Ü., 2009). 

Oyun Terapisine Dair Kısa Bir Bakış

Oyun, çocukların evrensel dilidir. Çocukların sosyal etkileşimini ve çocukların gelişimini etkileyen bir araçtır. Yapılan çalışmalara göre çocukların düzenli bir şekilde oyun oynamaları gelişimlerini olumlu yönde etkilediği görülmektedir. Brodin’e (2005) göre çocuklar, oyun içerisinde oyuncak ve nesnelerle etkileşim kurar. Bu etkileşim sayesinde kişilerle olan ilişkilerini olumlu yönde etkilediği, iletişimlerini kolaylaştırdığı ve en önemlisi çocukların oyun içerisinde kullandıkları malzemelerin yetişkinler için yol gösteren bir harita olduğu belirtilmiştir (Kurşun, 2022) Oyuna olan farklı görüşlerin ortaya çıkmasıyla farklı oyun terapisi yaklaşımların öne çıkmasına neden olmuştur. Farklı bakış açılarından oluşan oyun terapisi yaklaşımları ortak bir özellikte bir araya gelir. Bu özellik; oyun içerisinde kurulan terapötik ilişki içerisinde çocukların kendini ifade edebilme, ihtiyaçlarını belirleyebilme ve ortaya çıkan problemlerle başa çıkabilmesini oluşmaktadır (Kurşun, 2022). 

Oyun Terapisinin Otizmli Bireyler İçin Önemi 

Her otizmli çocuğun davranış stilleri birbirinden farklıdır bu yüzden otizmli çocuklar için uygun olarak seçilen oyun terapi yaklaşımları farklılık gösterebilmektedir. Yapılan araştırmalar sonucunda oyun terapisi alan otizmli çocukların sözel ifadelerine ve sosyal becerilerine olumlu yönde bir artış olduğunu, yineleyici davranışlar için iyileşmenin az da olsa gözlemlendiğini öne sürmüşlerdir (Kurşun, 2022). 

 Oyun terapisi otizmli bireylerin sözel ifade etme becerilerini güçlendirir, akranlarıyla olan iletişimlerini kolaylaştırır, problemlerini çözmek için başa çıkma becerilerini geliştirir. Ayrıca otizmli çocuklar davranışlarıyla rol yapma tekniğini uygulayarak kendi hayatlarında karşılaşabilecek problemlere karşı hazırlıklı olur, başa çıkma becerilerini geliştirirler (Kurşun, 2022).

Sonuç olarak otizmli çocukları olan aileler zorlu yolları deneyimleyerek çocuklarını daha iyi hayata hazırlayabilmek için emek göstermektedir. Oyun terapisi otizmli çocukların iletişimine, çevresiyle kurduğu ilişkilere, tekrarlayan davranışlara, sözel ifadelere olumlu yönde katkısı olmakla birlikte otizmli çocukların yaşamlarını kolaylaştırarak aileler için umut kaynağı olmaktadır. 

Kaynakça: 

Kurşun, Z. (2022). Otizm ve Oyun Terapisi. Journal of Sustainable Education Studies, 3 (1) , 36-48. Retrieved from https://dergipark.org.tr/tr/pub/seader/issue/68252/1042750

Selimoğlu, Ö. G., Özdemir, S. , Töret, G. & Özkubat, U. (2013). Otizmli Çocuğa Sahip Ebeveynlerin Otizm Tanılama Sürecinde ve Tanı Sonrasında Yaşadıkları Deneyimlerine İlişkin Görüşlerinin İncelenmesi. International Journal of Early Childhood Special Education, 5 (2) , 129-161. DOI: 10.20489/intjecse.107930

Töret, G., Özdemir, S. , Gürel Selimoğlu, Ö. & Özkubat, U. (2014). Otizmli Çocuğa Sahip Olan Ebeveynlerin Görüşleri: Otizm Tanımlamaları ve Otizmin Nedenleri. Ankara Üniversitesi Eğitim Bilimleri Fakültesi Özel Eğitim Dergisi, 15 (01) , 1-17. DOI: 10.1501/Ozlegt_0000000189

Üstüner Top, F. (2009). Otistik Çocuğa Sahip Ailelerin Yaşadıkları Sorunlar ile Ruhsal Durumlarının Değerlendirilmesi: Niteliksel Araştırma. Çocuk Dergisi, 9 (1) , 34-42. Retrieved from https://dergipark.org.tr/tr/pub/jchild/issue/57110/805485

Zıvralı Yarar, E. (2021). Otizmi Yeniden Anlamak: Parçalanabilir Belirtiler ve Nicel Genetik. AYNA Klinik Psikoloji Dergisi, 8 (2) , 186-198. DOI: 10.31682/ayna.734371