İlkel dönemlerden beri insanoğlu barınma, yeme, içme ve korunma gibi temel ihtiyaçlarının dışında giyinme ihtiyaçlarını da karşılayan ürünler geliştirmişlerdir. Zamanla desen ve işlemelerle bu ürünleri geliştirerek ürünlerin kimlik kazanmalarını sağlamışlardır. Her toplum kendi özelliklerini yansıtan motiflerle bu kimlikleri kendi gelenek göreneklerine göre öznelleştirmiştir ve kültürlerine kazandırmıştır. Bu noktada örgü de Türk kültüründe büyük bir yer kaplamaktadır. Çıkış noktası geleneksel bir yapı olsa da günümüzde farklı vizyonlarda insan hayatında yer almaya devam etmektedir.

Örgü örmek kişilerin bilişsel becerilerinde, psikolojik süreçlerinde ve aşağıda özellikle üzerinde duracağımız bazı nörolojik ve psikiyatrik hastalıklarda (Parkinson, Alzheimer vs.) iyi olma halini desteklediği araştırmalar ile bulunmuştur. 

Literatürde örgü, ipliklerin iğnelerle işlenerek bir yüzey haline getirilmesi olarak tanımlanır. Örgü, aynı hareketin sürekli tekrarlaması ve dikkatin tek bir yere toplanması bakımından meditasyonla aynı işlevi görür, sakinleştirici ve rahatlatıcı bir etki sağlar. Sürekli örgü örmek, insanların günlük hayatta karşılaştıkları ve zihinlerini meşgul eden sorunları unutturarak, kişilerin kendilerine yardımcı olmalarını sağlar, ki bu olgu da günümüz terapi ilkelerinin başında gelmektedir. 

Örgü eylemi sırasında bilgi işleme, dikkat ve planlamadan sorumlu ön lob; görsel verileri düzenleyen oksipital lob; duyusal bilgiyi işleyen frontal lob ve hareket zamanlamasını sağlayan temporal lob eş zamanlı çalışmaktadır. Bilişsel olarak stresi azalttığı da bilinen örgü örme alışkanlığı yaşlı bireylerde zamanla ortaya çıkan bilişsel problemleri de en aza indirgemektedir. Motor becerileri geliştirmesi, omuz, parmak ve el kaslarını çalıştırması ve ağrıları azaltması noktasında Parkinson hastalığının tedavisinde de kullanılmaktadır.  

Alzheimer’ı tamamen iyileştiren bir tedavi henüz yok ama yapılan çalışmalarda aralarında örgü örmenin de bulunduğu bilişsel egzersizlerin Alzheimer riskini %30-%50 oranında azaltabileceği gözlenmiştir. Örgü örerken sürekli yeni beceri ve tekniklerin öğrenilmesi, el-göz koordinasyonun yeni sinirsel bağların oluşmasını sağlaması sebebiyle Alzheimer riskini azalttığı düşünülmektedir. Ayrıca örgünün sakinleştirici etkisinin stres, depresyon ve kaygıyı azaltarak erken Alzheimer riskini düşürebileceği de öngörülmektedir.

Örgü örmenin dolaylı ya da doğrudan mutlulukla ilgisi de bulunmuştur. İngiltere’de örgü terapi grubu kurmaya çalışan bir grup akademisyen ve klinisyenin yaptığı çalışmada insanlara hangi duygularla örgü ördükleri sorulmuş ve bu duygulara neden olan durumlar saptanmış. Cevapların çoğu, bunları çocuklarıma ördüm, kullanıcının mutluluğunu düşünüyorum, insanları mutlu etmeyi seviyorum gibi amaçlarda toplanmıştır. Yani örgü örmek bireysel olarak yapılan eylemden keyif almanın dışında, insanları mutlu etmek amacıyla yapıldığı içinde dolaylı yoldan mutluluğa bir araç olabilmektedir. Hayal gücünü çalıştırarak bir ürün ortaya çıkartması ile ilgili de bireyin üretme ve kendini gerçekleştirme ihtiyacını karşıladığı için bireysel iyi oluşa büyük bir etkisi vardır. 

Buraya kadar örgü örmenin faydalarını birlikte öğrendik. Şimdi gelelim Gonullupsikolog.org Ekibi olarak büyük bir keyifle desteklediğimiz örgü hareketine.

Yarenlik Yolu ve Görünür Cömertlik Hareketi

Uzman Psikoterapist Refika Yazgaç tarafından kurulan Yarenlik Yolu, bilgelik çağındaki büyüklerimizin hayat tecrübelerini gençlerle paylaşırken, birlikte vakit geçirmelerini ve yalnızlıklarını paylaşmalarını sağlarken, toplumu geriatri ile ilgili bilgilendirerek farkındalığı artırmayı amaçlıyor. Bu doğrultuda hem kalpler hem bedenler ısınsın diyerek hepimizi huzurevinde kalan büyüklerimize şal ve battaniye örmeye davet ediyorlar. Siz de bu harekete destek olmak isterseniz yarenlik.kurumsal@gmail.com adresine mail atarak ayrıntılı bilgi alabilir ve #görünürcömertlikhareketi etiketiyle ördüğünüz anıları paylaşıp hareketin yayılmasına katkı sağlayabilirsiniz.   

Kaynakça:

Değirmenci, Z. (2018). Positive Effects of Hand Knitting on the Psychology of People. 

Ehrenfeld, T. (2013). Should You Knit? Retrieved from https://www.psychologytoday.com/us/blog/open-gently/201311/should-you-knit

Vercillo, K. (2014). MAYO CLINIC REPORTS THAT KNITTING MAY REDUCE ALZHEIMER’S RISK BY 30-50%. Retrieved from http://blog.lionbrand.com/mayo-clinic-reports-that-knitting-may-reduce-alzheimers-risk-by-30-50/#:~:text=Knitting%20and%20Crochet%20for%20Prevention%20of%20Alzheimer's&text=Recent%20research%20from%20The%20Mayo,risk%20by%2030%2D50%25.