Hayatımızın pek çok noktasında, ne yazık ki şiddetin farklı biçimleriyle yüz yüze geliyoruz. Dünyamız hala eril yasalarla döndüğü için en çok karşılaştıklarımızdan biri de kadına yönelik şiddet. Daha önce yapılmış tanımları toparlayacak olursak, kadına yönelik şiddeti; ister kamusal ister özel yaşamda kadınlara, yalnızca kadın oldukları için uygulanan, cinsiyete dayalı, fiziksel, cinsel ya da psikolojik zarara ve kadının insan hakları ihlaline neden olan her türlü tutum ve davranış olarak tanımlayabiliriz. Kadın cinayetleri de, kadın olduğunuz için bir işi yapamayacağınızın söylenmesi de, partnerinizin giydiğiniz kıyafete müdahale etmesi de bu kavramın içinde yer alır.
Yalnızca bu yılın başından beri ülkemizde 289 kadın öldürülmüş, şiddetin psikolojik boyutunu da ele alırsak sayılarla tespit edemeyeceğimiz kadar kadın şiddete maruz kalmıştır. Toplumsal yargılar üzerinde oldukça etkili olan medya kanallarında ise bu büyük sorun çoğunlukla, halkı bilinçlendirmeye değil daha çok kâr elde etmeye yönelik hazırlanan haberlerle ele alınmaktadır.
Çok fazla izleyicisi bulunan televizyon dizilerinde sıklıkla kadına şiddet görüntüleri yer alırken, yine kadının güçsüzlüğü ön plana çıkarılır. Bazı sahnelerde kadının erkek karakter tarafından tacizi ise romantizm olarak seyirciye sunulur. Reality showlarda kadının \"güçsüzlüğü\" ve mağduriyeti üzerinden reyting elde edilmeye çalışılır. Asıl noktamız olan kadına şiddet haberleri ise bundan pek de farklı bir tablo çizmez.
Medyada şiddetin haberleştirilmesi ve toplum üzerine etkileri ile ilgili yapılan çalışmalarda istisnalar olmakla birlikte çoğunlukla şiddet haberlerinin daha çok satış, izlenme ya da tıklanma sağlayacak şekilde çekici başlıklarla servis edilerek, adeta birer magazin haberi gibi sunulduğu belirtiliyor. Kadınlar bu haberlerde haberin öznesi olarak yer almıyor, hatta yer yer suçlanıyorlar. Televizyon haberlerinde şiddet görüntüsü bulunamasa dahi canlandırmalar yapılılarak, uzatılıp dramatikleştirerek haber daha çekici hale getiriliyor.
Görüntü uzun süre tekrarlanıp kullanılan eril dille kadın kurbanlaştırılırken, kadına yönelik herhangi bir bilgilendirme yapılmıyor. Cinsel şiddete maruz kalan kadınlarla ilgili haberlerde seksi kadın fotoğrafları kullanılıyor. Şiddet haberlerinde ise estetize edilmiş şiddet görmüş kadın fotoğrafları sıklıkla kullanılıyor ve bu fotoğraflar dikkat çekmekten çok duyarsızlaştırmaya neden oluyor. Aynı zamanda kadına yönelik şiddetin fiziksel şiddete indirgenmesine ve kadının kurban olarak olarak gösterilmesine de yol açabiliyor.
Haber izlemenin insanlar üzerindeki olumsuz etkilerine işaret eden bir araştırmanın verilerine göre, şiddet haberleri izlemek katılımcıların %28.8’inde kalıcı etkilere neden olmaktadır. Ortaya çıkan stres ve diğer olumsuz psikolojik etkiler yalnızca yetişkinlerde ortaya çıkmamaktadır. Bu tür haberlere maruz kalmanın çocuklar üzerinde olumsuz psikolojik etkilere ve şiddet davranışına neden olabilmesine karşın aileler çocukları her zaman bu haberlerden uzak tutamamaktadır. Bu nedenlerle şiddet haberleri duyarsızlaştırmanın da ötesinde, şiddetin yeniden üretilmesine yol açabilmektedir.
Medya kanallarının, özellikle de haberlerin toplumsal sorunlara dikkat çeken ve çözüm yolu öneren biçimlerde yapılmaları da mümkündür ve bazı platformlar tarafından bu hedefle hazırlanmaktadır. Kadına şiddet haberlerini ticari bir ürün olarak görmeyen, büyük resme işaret eden doğru bir haber diliyle halkın bilinçlendirilmesi ve davranışlarının değişmesine katkı sağlanması mümkündür. Bu yolla ilerleyen ve zaman zaman toplumsal akıl sağlığı alanından uzmanlarla birlikte hareket eden platformların çoğalması muhtemelen dünyayı daha iyi bir yer haline getirmeye ve pek çok kadını siyah beyaz resimleriyle sonsuzluğa uğurladığımız günlerin sona ermesine yardımcı olacaktır.
Kaynak:
Daredia K.M.A, Zehra N., ve Rasheed S. (2013) Psychological Effects of Viewing News Channels Among Adult Population of Karachi, Pakistan. Pakistan Journal of Medicine and Dentistry, 2(1), 24-32.
Görgün Baran A., Tuba Sarıtaş C., ve Şahin Kütük B. (2017). Medyada Kadına Yönelik Şiddet Haberlerinin İçerik ve Sunum Açısından Analizi: Beyazgazete.com Örneği. Sosyoloji Konferansları, 55,107-132. doi: 10.18368/iusoskon.328252.
Şiddetten Ölen Kadınlar için Dijital Anıt Sayaç. Erişim adresi http://anitsayac.com/?year=2020
Taş T. (2018). Türkiye’de Kadına Yönelik Şiddete İlişkin Farkındalık Yaratmayı Amaçlayan Fotoğraflardaki Görsel Şiddet. Fe Dergi, 10(2), 13-24.
