Sonra, bak oğlum dedim kendi kendime. Yolu yok çekeceksin. İsyan etmenin faydası yok, kaderin böyle. Yol belli, eğ başını usul usul yürü şimdi...
(Kader, 2006)

     Paris' in Truvalı Helen' i, Romeo' nun Juliet' i, Kafka' nın Milena' sı... Aşk  ve onun dönüştürdüğü kişiler ve ilişkilerle ilgili akla gelebilecek ünlü aşk-zedeler. Aşkzedeler ifadesi kulağa belki trajik gelebilir fakat bu kişilerin hayat hikayeleri zaten bir o kadar trajiktir. Aşk bu ya! Kendini filmlere, romanlara, şarkı sözlerine konuk ettirmiş, öyle ki kendisini mutlak surette tanımlatmıştır: aşk için ölmeli, aşk o zaman aşk! Aşk gerekirse uğrunda kendini feda edebilmek ve hatta sende olmayanı da aşık olunan kişiye sunmaktır. Peki bende zaten olmayanı nasıl sunarım? Fransız psikanalist Jacques Lacan bunu eksiklik ile açıklar. Kendindeki eksikliği ötekine ''sunmak'' ve ötekinde bu eksikliği tamamlamaya çalışma arzusunu belki de en iyi yansıtabilmiş, kült filmler arasında yerine alabilecek, yönetmenliğini Zeki Demirkubuz' un yaptığı Kader filmi Lacanyen aşk' ı ve arzu nesnesini ve jouissance' u sıradan ve bir o kadar samimi olarak izleyenlerine sunuyor. İşte Bekir' in Uğur' u, Uğur'un Zagor'u. Zagor'un Suç' u.

Eksik Olanın Döngüsü : Bekir – Uğur – Zagor

      Bekir – Uğur' un aşığı. Babasının açtığı halı dükkanını işleten, orta gelirli bir ailenin tek çocuğu ve göz bebeğidir.  İşten eve, evden işe o mekik dokuma içerisinde de sosyalleşmek için kahvehaneye giden, İstanbul' un varoşlarında bir mahalle' nin mazbut delikanlısıdır Bekir.

          Uğur –  Zagor' un aşığı. Yatalak babası, annesi, erkek kardeşi ve annesinin ilişki yaşadığı aynı zamanda yatalak olan babasının evdeki ihtiyaçları karşılayamadığı için kendine bunu görev edinmiş bir adam (Cevat) ile yaşar. Bekir ile aynı mahallededir ve ''mahallenin delikanlıları'' tarafından namı olan, mahallenin kötü kadınıdır Uğur.

       Zagor – Adı sadece işlediği suçlarla anılan, ömrünün neredeyse tamamını farklı illerin hapishanelerinde geçiren, Uğur' a pek bilinmez ama suça duyduğu arzusu aşikar olan karanlık bir karakterdir Zagor.

        Miller (2015)' a göre aşık olabilmek için kendinizdeki eksikliği kabul edip ötekine duyduğunuz ihtiyacı, onu özlediğinizi itiraf etmeniz gerekir. Yine Homer'a (2013) göre  Lacan arzu ile eksikliği birbiri ile ilişkilendirir ve bu bağlamda arzuyu öznede ve de Öteki' nde (büyük harf ile olan öteki - simgesel) sembolik düzende eksik olan bir şeylerin dışa vurumu olarak görür... Ve öznenin arzusunun oluşumu  Ötekinin arzusuna bağlıdır. ''Arzu Ötekinin arzusudur'' (Aktaran Tuzgöl, 2018: 48). 

Bekir' in Uğur' a eksikliğini tam bir teslimiyet ile dile getirdiği o sahneden replikler:

Uğur: Bekir, ne istiyorsun? Gerçekten ne istiyorsun Bekir? Bu iş nereye gidecek böyle?

Bekir: Nereye giderse...

Uğur: Ne demek nereye giderse?!

Bekir: Öyle işte... Olmuyor sensiz.

Jouissance: Zagor ve Suç İlişkisi

    Jouissance. Lacanyen psikanalizde kullanılan ve farklı dillere çevrilirken tam anlamını karşılayamadığı için çevirilmeden kullanılması yönünde önerilen bu kavram, Lacan' ın beden üzerinden deneyimlenen ve bir yasaya ve dolayısıyla bir sınıra dahil olmaması nedeni ile içinde acıyı da barındıran zevke karşılık gelmektedir (Evans, 1996 Aktaran Hekimoğlu ve Bilik, 2020: 342). Jouissance kavramı cinsellik ile alınan hazzı karşılamaz. O, ölüm' ün ötesinde olana duyulan hazdır ve tatmini imkansızdır. Zagor karakteri de filmde bu hazzın peşinde izlenimini vermektedir. Onun ötekiye duyulan arzu olarak tanımlanabilecek bir ilişkisi yoktur Uğur ile. O  soyut olanın, görünmeyenin peşinde bir hazzı aramaktadır. Suç işlemek ve tekrar tekrar gerçekleştirmek pahasına gerekirse ölüm ile yüz yüze gelmek.

       Bekir arzusunun (Uğur' un) peşinden şehir şehir dolaşırken, Uğur da arzusunun (Zagor' un) peşinden şehir şehir dolaşır. Zagor' un arzusu ise gösterilmeyendedir, o jouissance' u yani Suç' u için şehir şehir dolaşır...

Kaynak:

Akarsu, Ö. (2015). Psikanaliz Bize Aşkı Öğret!. Jacques-Alain Miller ile Söyleşi. Sanatatak.

http://www.sanatatak.com/view/psikanaliz-bize-aski-ogret

Evans, D. (1996). An introductory dictionary of Lacanian psychoanalysis. London: Routledge.

Hekimoğlu, E. C. ve Bilik, M. Z. (2020). Freud'dan Lacan’a kaygı. AYNA Klinik Psikoloji Dergisi, 7(3), 336-367.

https://dergipark.org.tr/en/download/article-file/1180081

Homer, S. (2013). Jacques Lacan. Ankara: Phoneix Yayınevi.

Tuzgöl, K. (2018). Lacanyen psikanalitik kuram ve öznenin konumu. Türkiye Bütüncül Psikoterapi Dergisi,  1(1),  41-53.

https://dergipark.org.tr/en/download/article-file/396283

                                                                                                                           Laçin Sevin

                                                                                                                             Psikolog