Kendimizi sözlü bir şekilde ifade edebiliyoruz evet. Peki ya beden dilimiz bize ne anlatıyor?

Jest ve mimikler insanlara, sözlü ifadenin yanında birçok şey anlatır ve birini gördüğünüzde beynimiz ilk beş saniyede bu jest ve mimikleri anlamlandırmaya başlar. Böylece eğer biri ile yeni tanışmışsanız onun size karşı sıcak ya da soğuk olabileceğini, hoşlanıp hoşlanmayacağınızı, en ufak bir bakışından veya hareketlerinden anlayabilirsiniz. Gerçekten karşınızdaki kişi sizi dinliyor mu ya da dinlemiş gibi mi yapıyor?  Ya da diyelim birinden hoşlandınız onun da sizden hoşlandığını nasıl anlarsınız? Bunların hepsi vücut dilimizde saklı. Gelin vücut dilimiz, jest ve mimiklerimiz neler anlatıyormuş kısaca bir bakalım.

Bukalemun Etkisi

Bizler iletişim kurarken sadece konuşmuyoruz, el ve kol hareketlerimiz, yüzümüzün aldığı farklı şekiller, oturuş tarzımız hatta yürüyüşümüz bile bizi ele verebilir. Eğer karşınızda iyi bir gözlemci varsa konuşmadan da sizin ne anlattığınızı anlayabilir. Eğer jest ve mimiklerinizi doğru bir şekilde kullanıyorsanız istediğiniz mesajı doğrudan bir şekilde dile getirebilirsiniz. Yapılan bazı araştırmalar beden dilimiz hakkında çok ilginç şeyler söylüyor.

Bukalemun Etkisi. Karşımızdaki kişiyi bilinçsiz bir şekilde taklit etme eğilimi anlamına gelir. Bukalemun etkisi insanlar arasında aslında bilinçsizce yaptığımız bir taklit yani uyum ve etki olarak anlamlandırılabilir. Özellikle sosyal psikologların ele aldığı bir olgudur ve üzerine birçok deneyler yapılmıştır. Taklit edilen kişi sevdiğimiz hoşlandığımız veya kendimize idol olarak aldığımız biri bile olabilir. İnsanların hareketleri taklit edilince beynimiz bu durumu uyum ve hoşlantı olarak algılar ve fark etmeden karşımızdaki kişinin mimiklerini duruşunu ve konuşmasını taklit etmeye başlarız. Örneğin, hoşlandığınız bir kişi ile sohbet ediyorsunuz, bir şeyler yiyor veya bir şeyler içiyor olabilirsiniz. Ama sizden hoşlanıyor mu hoşlanmıyor mu anlamakta güçlük çekiyorsunuz. Oturuşu konuşması veya ellerini hareket ettirişi neredeyse aynıysa, bacak bacak üstüne atmışsanız ve o da atmışsa kısacası vücut hareketleri veya konuşması bir yerden sonra sizinkilere benziyorsa, bukalemun etkisi içinde olabilirsiniz. Bu da kişinin sizden hoşlanmış olabileceğini doğrular nitelikte olabilir. Bu durumda ayna nöronlarınız devreye girer ve karşınızdaki kişiyi bilinçsizce taklit etmeye başlarsınız (Chartrand, ve Bargh, 1999)

Beden dilleri, jest ve mimikler

Örneğin; Sırtın öne doğru eğik ve göbeğin çıkık olduğu kambur bir duruş bilindiği üzere sıkılmışlık anlamına gelir ve özellikle iş toplantılarında olumsuz bir etki bırakabilir. Tabi ki sosyal ortamlarda da öyle diyebiliriz.

Saate bakmak, biri ile konuşurken yapıldığı zaman ortamdan uzaklaşmak anlamına gelebilir ve hoş bir durum içine sokmayabilir. 

Biri konuşurken sırtı geriye doğru yaslayıp konuşmak yani bedeninizle o kişiye doğru yönelmediğinizde, bu sizin sohbete o kadar da istekli olmadığınızı veya iyi bir şekilde dikkat kesilmediğiniz anlamına gelebilir.

Bildiğiniz üzere tokalaşmalar da önemlidir. Sıkı bir tokalaşma dominant bir karaktere, zayıf tokalaşma ise güven eksikliği veya otoritenin eksikliği anlamına da gelebilir.

Başınızı öne eğmeniz özgüven eksiliği yaşadığınız anlamına gelebilir

Gülüşler olmazsa olmaz tabi ki. İçten bir gülüşte tüm yüzünüzü kaplar ve dişleriniz gözükür. İçten olmayan sahte gülüş işe sadece dudakları oynatmaktan ibaret olabilir.

Saçlarla oynamak dalgınlık olarak ele alınırken, ellerinizi burnunuza götürmek şüphe duyulması anlamına gelebilir.

Göz temasının iletişimde büyük bir önemi vardır. Göz teması kurmamak emin olmadığınız durumlarda ortaya çıkabilir veya dürüst olmadığınız durumlarda olabilir (Kılıç,2013).

Beden dili ve psikoloji biliminde öpülen yerlerin önemi

İlişkilerde beden dili her zaman psikologların ilgisini çekmiştir. Öpücükler de sözler olmadan bize çok şey anlatabiliyor ve özellikle vücudun farklı yerlerindeki öpücükler psikolojide farklı anlamlara gelebiliyor. Örneğin,

• Alından öpmek, bir bakım ve destek gösterisi, kişiyi himaye etme ve koruma arzusu,
• Burundan öpmek, neşelenme ve rahatlama
• Kulak ve boyun, tutku ve samimiyet,
• Elden öpülen öpücük, dikkat, şükran ve saygı,
• Saçlarda, bir himaye gösterisi, koruma altına almak,
• Omuzda, bastırılmış tutku, gizli bir arzu,
• Dudaklarda, tutku, aşk ve sevgi olarak ele alınmış (HealtyLiving, 2021)

Kültür ve beden bili

Her ülkenin kendine özgü beden hareketleri var. Bazı hareketleri yaşadığımız kültürde anlamlandırmamız kolayken diğer kültürlerde yaptığımız beden dilleri farklı algılanabilir. Örneğin, Türk kültüründe avucunuzun içi yukarı ve beş parmağınızı birleştirip salladığınızda yemeğin güzel olduğu anlamına gelir, İtalyan kültüründe ise bu hareket rezalet anlamına gelebilir. İşaret parmağınız yanağınıza götürüp hareket ettirdiğinizde bu yemeğin lezzetli olduğu anlamına gelir, Japon kültüründe ise göz teması kurmak birinin size kızgın olduğu anlamına gelebilir. Avrupa ülkelerinin çoğunda birinin burnuna dokunmak, o kişiden hoşlanıldığı anlamına gelir. Tibet’te ise tek kaşı kaldırmak ve dil çıkarmak merhaba anlamına geliyor. İyi anlamına gelen baş parmağın kaldırılması Türkiye’de iyi anlam taşırken İtalya, Yunanistan ve Nijerya’da olumsuz olarak algılanabilir (Çalışır,2019).

Vücut hareketleri nasıl hissettiğinizi belirlemekte etkili rol oynar ve karşınızdaki insanın verdiği jest ve mimikleri sizi de etkiler. Bu kendinizi daha iyi hissetmenizi ve durumun içine daha iyi uyum sağlamanızı sağlar. İletişim sözlü ya da sözsüz hayatımızın her alanında var. Doğru olarak ve dozunda kullanıldığı zaman anlatılmak istenen şey bir bakışta bile anlatılabilir. Kendi bedeninizi hissetmeyi ve anlamayı, duygu ve arzularınızı belirli vücut hareketleriyle eşleştirmeye özen göstermenizde fayda var. Bu, iletişimde olduğunuz insanları daha kolay bir şekilde anlamanıza ve çözmenize yardımcı olabilir.

Referanslar

Chartrand, T.L. ve Bargh, J.A. (1999). Bukalemun etkisi: Algı - davranış bağı ve sosyal etkileşim. Kişilik ve Sosyal Psikoloji Dergisi, 76 (6), s. 893-910.

Çalışır, Gülsüm. (2019). KÜLTÜRLERARASI İLETİŞİM ve BEDEN DİLİ.

HealthyLiving, (2021). Body Psychology: Human Gestures And Theır Meanıng, Body Language.

Kılıç, İ. (2013). Sözsüz İletişim, Beden Dili. https://www.slideshare.net/ InancAlikl/beden-dili-body-language.