Aşk, insanlığın varoluşundan beri kitaplara, filmlere, araştırmalara, tablolara, müziklere konu olmuştur ve insan hayatınında da önemli parçalarından biridir. Bazı insanlar ilişki yaşadığı kişiye güvenebilirken bazısı neden hiç güvenemiyor? Neden bazı insanlar ilişkilerinde yoğun ayrılma kaygısı yaşar? Hayatımızdaki insanlara nasıl bağlanırız? İlişkilerimizde yaşadığımız olaylara neden farklı tepkiler veririz? Tüm bu farklılıkların aslında çocukluğumuza kadar giden bir geçmişi var.
Doğumumuzdan itibaren bakım verenimiz ile yaşadığımız deneyimler ileride romantik ilişki yaşadığımız kişi ile olan ilişkimizi, beklentilerimizi, davranışlarımızı, duygularımızı şekillendiriyor. Bağlanma kuramına göre bakım verenimizle kurduğumuz ilişki ile romantik ilişkilerimizde birbirlerine benzer deneyimler yaşıyoruz. Bağlanma kuramı psikolojide, bireyin başka bir kişiden yakınlık bekleme eğilimi ve bu kişi yanında olduğunda bireyin kendisini güvende hissetmesidir. Bağlanma ile ilgili ilk araştırmalar John Bowlby ve arkadaşları tarafından yapılmıştır. Kuram, çocuk ve ebeveyn ilişkisini anlamak için araştırılmıştır fakat bağlanma stillerinin yetişkinlikte de ilişkileri önemli ölçülerde etkilediği görülmüştür. Bağlanma, çocuk ile bakım verenin arasında kurulan bağdır ve yeni doğan bebeğin bakım vereni tarafından temel ihtiyaçlarının karşılanması ve çocuğun bakım vereni ile kurduğu fiziksel yakınlık arayışıdır. Bağlanma bebeklerin güven duygusu için önemlidir ve temel güven duygusu kişilik gelişimi için önemli bir faktördür.
Güvenli bağlanan çocuklar birincil bakım verenleri tarafından ihtiyaçlarına zamanında karşılık vermesi ile oluşmaktadır. Güvenli bağlanmanın oluştuğu çocukların yetişkinlik döneminde daha empatik, sakin, uyumlu, özgüvenli oldukları görülmüştür aynı zamanda romantik ilişkilerine bakacak olursak daha uzun ve güven temeli olan ilişkiler yaşadıkları bulunmuştur.
Kaygılı bağlanan çocukların bakım verenleri genel olarak çocukların ihtiyaçlarını istikrarsız bir şekilde cevaplamaktadır, yani çocukla olan ilişkilerinde bir var bir yoklardır. Çocuklar, bağlandıkları kişiden ayrıldıklarında yoğun huzursuzluk ve stres yaşarlar daha sonra bağlandıkları kişi geri gelse de olumsuz duyguları kaybolmaz. Kaygılı bağlanan çocuklar yetişkinliğe ulaştıklarında ilişkilerinde şüphe, tedirgin olma görebiliriz aynı zamanda duygularının karşılıklı olmaması bu kişileri çok fazla endişelendirir. Kurdukları ilişkide devamlı bir şeylerin yanlış gideceğinden şüphelenirler bu da ilişkilerinin pozitif yanlarını görememelerini sağlar daima negatif yanlarına odaklanırlar.
Kaçıngan bağlanan çocukların bakım verenleri çocuğun duygusal ve fiziksel ihtiyaçlarını göz ardı etmişlerdir, çocuklar duygusal açıdan yetersiz bakım verenler tarafından büyütülmişlerdir, duygu ihtiyaçları karşılanmamıştır. Bu çocuklar bakım verenleri tarafından temas ve birlikte vakit geçirme gibi duygusal ve sosyal ihtiyaçları görmemişlerdir. Kaçıngan bağlanmış çocuklar ilişki kurmakta çok zorlanırlar. İlişkilerinde duygusallıktan kaçınırlar ve partnerlerine duygusal olarak kendilerini ifade etmekte güçlük yaşarlar.
Bağlanma ile araştırmalar yapmış olan Bowlby, araştırmalarını yetimhanede yaşayan çocuklar ile yapmıştır çünkü bu çocukların bağlanmaları güvenli bir bağlanma stilinden oluşmaz. Araştırmaları sonucunda bu çocukların yetişkinlik dönemlerinde romantik ilişkilerinde duygularını yaşarken zorlandıklarını, ilişkideki sorunlarıyla baş edemediklerini ve istikrarlı ilişkiler kuramadıklarını gözlemlemiştir. Çocuğun bakım vereni ile olan bağlanma ilişkisinden çocuk bir ‘Ben Modeli’ oluşturur yani ‘Benlik Kavramı’ gelişir. Kişi kendisini nasıl görür ve nasıl değer verir, kişiyi başkalarından ayıran duygu, davranış ve tutumları nelerdir; işte tüm bunlar benlik kavramının gelişmesiyle oluşur. Bu yüzden benlik saygısının oluşmasında bağlanma stilleri çok önemlidir.
Kaynaklar:
https://yusufbayalan.com/baglanma/
https://yakiniliskiler.com/2018/10/01/baglanma-stilleri/
Hazan, C., & Shaver, P. (1987). Romantic love conceptualized as an attachment process. Journal of personality and social psychology, 52(3), 511.
Mikulincer, M., & Shaver, P. R. (2003). The attachment behavioral system in adulthood: Activation, psychodynamics, and interpersonal processes.
https://tr.wikipedia.org/wiki/Bağlanma_teorisi
