''Bütün hatıralarım, yaşadıklarım, silinip gidecek. Ben ne olacağım?

Telefon numaraları bir şey değil de benim şahsiyetim ne olacak?''  

(Şahsiyet, 2018)

Görsel Kaynak: Puhutv.com

         Unutmak. Bir randevuyu unutmak, bir eşyanın yerini unutmak ya da bir telefon numarasını unutmak... Gündelik hayatta zamanın hızına yetişirken bunlardan en az birini unutmak normal ve olasıdır. İnsan zaman zaman bazı şeyleri unutur belki de unutmak ister. İçten içe unutmanın dayanılmaz hafifliği içindedir. Peki ya ben' i unutmak nasıl bir şeydir? Ya da Şahsiyet dizisinde Agah Beyoğlu karakterinin deyişi ile ''şahsiyeti'' unutmak?

Alzheimer: Hatıra Avcısı

         Erken bunama hastalığı. Günata (2016)' ya göre Alzheimer hastalığı ilk olarak Alois Alzheimer tarafından 1960 yılında tanımlanan nöral yapılarda ilerleyici hücre kaybı ile karakterize, ilerleyici hafıza kaybı tablosudur. Kelimenin etimolojisine inildiğinde bunama kelimesi ile karşılaşılır. Bunama kelimesi ise toplumun genelinde yaşlı bireyleri çağrıştırır. Fakat Alzheimer sadece yaşlı bireylerde görülmemektedir. Risk faktörünün ileri yaş olması sebebi ile zihinlere bu şekilde yerleşmiştir. Aynı zamanda ileri yaşlarda da görülen öfke, sinirlilik hali ya da toplumun tabiri ile ''huysuzluk'' hali Alzheimer hastalarında sıkça rastlanmaktadır. Alzheimer hastalarında genel olarak ortaya çıkan davranış sorunları şöyledir: agresyon, ajitasyon, anksiyete, konfüzyon, şüphecilik, istifleme, yinelenen davranışlar, amaçsızca dolaşma ve kaybolma, uyku sorunlarıdır ( Türkiye Alzheimer Derneği, 2016 ve Alzheimer Association National Board of Directors, 2011 Aktaran Sarıkaya, Sukut ve Ayhan, 2017: 34).

         Alzheimer hastalığının yarattığı hasar bilişsel süreçler ile kalmamaktadır. İlerleyen evreleri aynı zamanda davranış problemlerini beraberinde getirmekte ve psikolojik sağlığı da olumsuz yönde etkilemektedir. Peki hastalığın bu getirileri ile nasıl başa çıkılabilir? Cevabı insanların ''ruhun gıdası'' diye tabir ettiği ve özellikle Alzheimer hastaları için beynin de gıdası olduğu söylenebilecek bir yöntem: Müzik terapi.

Kendine Has Dili ile Müzik Terapi

         Müzik ile terapi çoğu için daha önce duyulmamış bir yöntem olabilir. Karamızrak (2014)' a göre müzik ile tedavi tıp tarihi kadar eskidir. Homera ameliyatlarda müziği kullanmış ve teskin edici etkisini göstermiştir. Aesculape sağırlığı tedavi ederken trampet kullanmıştır. Platon da müziğin ahenk ve ritmi ile insan ruhunun derinliklerine nüfuz ederek ona hoşgörü kazandırdığını ve rahatlık verdiğini belirtmiştir. Bu yapısı ile müzik terapi diğer tedavi yöntemlerinden kendine has dili ile ayrılmaktadır. Çünkü kimi zaman tedavi için bir bıçak ya da söz gerekse de bu müzik için geçerli değildir. Müzikte sadece notaların ahengi sızar kulaklara. Ve ortaya çıkan bu ses cümbüşü tıpkı savaş meydanında cesurca savaşan kahramanlar gibi hastalıkları ile mücadele eden hastalara adeta soluk aldıracak bir alan gibidir.

Alzheimer ile Gelen Davranış Problemlerinde Müzik Terapinin Etkisi

         Alzheimer da diğer hastalıklar gibi evrelerden oluşmaktadır. Başlangıç evresinde görülen bellek sorunlarına ek olarak ilerleyen evrelerde davranış problemleri ve psikolojik rahatsızlıklar kendini göstermektedir. Hem hasta hem de çevresinde ona destek olanlar açısından bu süreç zorlu olmaktadır. Müzik terapinin uygulandığı Alzheimer hastalarına etkilerini araştırmak için yapılan derleme çalışmasında yer alan bir veriye göre müzik terapi grubunda hezeyanlar, ajitasyon, anksiyete, apati, sinirlilik, anormal motor aktivite ve uyku bozuklukları azalmıştır. Terapi seansından çıkan hastaların akşam ve geceyi daha sakin geçirdiği ve bakım verenlerin de daha rahat, sakin ve keyifli oldukları görülmüştür (Raglio vd., 2008 Aktaran Lök ve Bademli, 2016: 272).

         Beynin özellikle bellek kısmına zarar veren Alzheimer hızlı seyreden yapısı ile yıpratıcıdır. Kadim bir şifacı olan müzik ise bu süreçte dinlenilecek en güzel durak olacaktır.

Kaynak:

Alzheimer Association National Board of Directors. (2011). Challenging Behavior.

https://www.alz.org/

Günata, M. (2016, 11 Şubat). Alzheimer hastalığı ve balık. Biyoteknoloji ve Yaşam Bilimleri Gazetesi. 

https://www.biomedya.com/alzheimer-hastaligi-ve-balik

Karamızrak, N. (2014). Ses ve müziğin organları iyileştirici etkisi. İstanbul Üniversitesi Devlet Konservatuarı, Piyano Ana Sanat Bilim Dalı, Koşuyolu Health Journal 17(1) 54-57.

http://www.journalagent.com/khj/pdfs/KHJ_17_1_54_57.pdf

Lök, N. ve Bademli, K. (2016). Alzheimer Hastalarında Müzik Terapinin Etkinliği: Sistematik Derleme. Psikiyatride Güncel Yaklaşımlar - Current Approaches in Psychiatry, 8(22173), 266-274.

 https://doi.org/10.18863/pgy.238188

Raglio A, Bellelli G, Traficante D, Gianotti M, Ubezio MC, Villani D et al. (2008) Efficacy of music therapy in the treatment of behavioral and psychiatric symptoms of dementia. Alzheimer DisAssoc Disord, 22:158-162.

Sarıkaya, N. A., Sukut, Ö. ve Ayhan, C. H. (2017). Alzheimer hastalarında görülen davranışsal sorunları yönetme. İstanbul Üniversitesi Florence Nightingale Hemşirelik Fakültesi Ruh Sağlığı ve Psikiyatri Hemşireliği, Jaren, 3(ek sayı) 33-38.

https://doi.org/10.5222/jaren.2017.1007

Türkiye Alzheimer Derneği. (2016). Davranış bozuklukları ve baş etme yöntemleri. https://www.alzheimerdernegi.org.tr/bakim-onerileri/