Birlikte psikoterapinin ilk seansından birkaç kesit konuşalım mı? Normal şartlar altında ilk seansta psikolog kendi özgeçmişinden, kullandığı ekolden, yöntemlerden bahsedebilir, aklınızda psikoterapi ile ilgili sorular varsa bunları cevaplayabilir ve benzeri konulardan bahsedebilir. Danışanların tamamı olmamakla beraber büyük bir kısmı bunun gerekli olup olmadığı konusunda şüpheye düşer çünkü bir an önce psikoterapiye gitme konusunu konuşmak isteyebilir. Terapistlerin psikoterapi yaklaşımları birbirinden farkı olabilir. Böylece kafamızda oluşturduğumuz klasik ve tek düze ‘’terapist’’ normunun gerçek olmadığını, her terapistin farklı bir yaklaşım, ekol kullanabileceğini, her ekolün farklı yöntemler gerektirdiğini özümseyebiliriz. Bu yazıda yazıda‘’Gestalt terapi’’ konusunu sizlerle paylaşacağım.
Bunu yaparken Gestalt terapinin kurucusu olan Fritz Perls'ün bir sözüyle başlamak isterim; ‘’Şu anda olmak, dikkatimizi ve bilincimizi birleştirmektir.’’ Gestalt terapi varoluşçu terapiler arasında yer alır, kelime anlamı olarak ‘’biçim’’, ‘’tamamlama’’, ‘’bütünleştirme’’ kavramlarını kullanmak doğru olacaktır (Cüceloğlu, 1991). Gestalt terapi, temel olarak bilinçli bir öğrenme ile ortaya çıkacak farkındalığın sorumluluk duygusunu geliştirdiğini savunur, bastırılmış duyguların farkındalığının da son derece önemli olduğuna vurgu yapar ve terapide de danışanın belirtilenleri ve daha birçok farklı deneyimi kazanabilmesini hedefler (Cüceloğlu, 1991; Özuğurlu, 1990). Büyüyüp, gelişebilmeyi ve bütünleşebilmeyi önemser. Yaşamda kendi yolumuzu kendimizin bulmamızın gerekliliklerine, kişisel sorumlulukların tam olarak kabulünün olgunluğa erişmenin büyük bir göstergesi olduğuna atıfta bulunur (Corey, 1977). Geçmişin ve geleceğin öneminden çok şimdinin önemine değer verir (Perls et.al., 1972). Bu ekolü kullanmanın temel amacı ise kişiyi dış dünyadan destek almaya ihtiyaç hissetmektense iç dünyasından ve kendisinden destek almayı istemeye hazırlamaktır diğer bir deyişle tüm duygu, düşünce ve hareketlerinin sorumluluğunu kişinin kendisinin bilinçli bir şekilde almasını sağlamaktır (Corey, 1977). Buraya dek okuduklarımıza bakılırsa kişiyi ve kişinin kendine olan ihtiyacını daha çok artıran bir yöntem olduğunu gözlemleyebiliriz.
Gestalt terapide kişiliğin iki farklı yanından bahsedebiliriz; Top-Dog ve Under-Dog. Top-Dog kişilik, gelenekler, değer yargılarımız ve otoritelerden öğrenilmiş her şeyi temsil eder (Derimsar, 1990). Freud'un süper ego kavramına yakın bulduğum bir kavram olduğunu söyleyebilirim. Under-Dog ise çocuk olan tarafımıza aittir (Derimsar, 1990). Gestalt terapi sırasında kullanılan tekniklerden de biraz bahsedebiliriz. Boş sandalye tekniği, daireler yapma tekniği, yansıtma oyunu, duyguyla kalma veya tersine çevirme tekniği (Balcı Kunter, 1995). Kısaca bir teknikten bahsetmek istiyorum: Boş sandalye tekniği; bu teknikte karşılıklı iki boş sandalye kullanılır, danışanın bir sandalyede Top-Dog yanı ile bir diğer sandalyede ise Under-Dog yanı ile danıştığı konuyla ilgili fikirlerini paylaşması istenir bir nevi rol yapmak da denebilecek bir etkinliktir, her iki kişilik yapısının da görüşlerini fark ettikten sonra danışanın durumunun artı ve eksileriyle bütünleşmesi beklenir (Balcı Kunter, 1995).
Tüm yazılanları toparlamak gerekirse Gestalt terapi ile çalışan bir Gestalt yönelimli terapiste gittiğinizde sizleri, yüzleşmeye ve farkındalığa hazırlayan, farklı yönlerinizi keşfetmenize yardımcı olacak, kendiniz olarak yaptığınız her şeyin sorumluluğunu alma bilincine erişebileceğiniz, hayatınızı yönlendirmek için dış etkenlerden alınan yardıma ihtiyaç duymadan daha ben merkezli kararlar vermeye yönelmenizi sağlayacak ve sonunda bir bütün düşüncesine ulaşacağınız bir ekol karşılayacak. Her ekol, her terapist ve her danışan özel, farklı, akışkan ve değerlidir. Bazen gittiğiniz terapist ve çalıştığı ekol size uygun olmayabilir veya tam da size uygun olabilir. Gestalt terapi ayakları yere sağlam basan bireyler olabilmek için insanlığa oldukça yardımcı ekollerden biri olarak sayılabilir. Bu ekolü ve ardında yatan düşünce bütününü daha iyi anlamak isterseniz yazının hemen aşağısına ekleyeceğim kitap önerilerine göz atabilirsiniz.
Kitap önerileri;
- İçimizdeki Çocuk I – Fritz Perls
- İçimizdeki Çocuk II – Fritz Perls
- Geştalt Terapi Bütünleşmek ve Büyümek – Prof. Dr. Ceylan Daş
Kaynakça:
Balcı Kunter, Z. (1995). Geştalt Terapisi. M.Ü. Atatürk Eğitim Fakültesi Eğitim Bilimleri, (7), 189-197.
Corey, S. M. (1977). Gerald Theory and Practice of Counseling and Psychotheraphy. California: Division of Wadsworth Publishing Company, Inc.
Demirsar, A. (1990). Psikoterapi Türleri. Bursa: Bursa Hakimiyet.
Cüceloğlu, D. (2019). İnsan ve Davranışı. İstanbul: Remzi Kitabevi.
Özuğurlu, K. (1996). Evlilik Raporu. İstanbul: Altın Kitaplar Yayınları.
Perls, F., Hefferline, R., & Goodman, (1992). İçimizdeki Çocuk (Geştalt Terapisi). İstanbul: Söz Yayınları.
