İhmal kavramı başlı başına ele alındığında bir şeye ya da kişiye gereken ilgiyi ve önemi göstermemek şeklinde tanımlanabilir. Yetişkin bir birey için ise ihmal edilmek kimi zaman bertaraf edilebilecek bir durum olabilir. Fakat bu bir çocuk için söz konusu değildir. Onun öncelikle ve özellikle bakım vereni tarafından ilgi görmeye (fiziksel ve duygusal ihtiyaçlarının karşılanması şeklinde) ihtiyacı vardır. Dünya, onun anne karnından sonra yaşayacağı ikinci evidir. Ve bu evde kalabildiğince uzun kalacak ve olabildiğince de stresörlere karşı mücadele içinde olacaktır. Duygusal açıdan doyurulmuş bir yetişkin de herkes gibi mücadelesini verecektir fakat onun bir avantajı olacaktır: baş etme becerisi. Duygusal ihmal tahmin edilenin aksine bireyin psikolojik dayanıklılığında önemli bir yere sahiptir ve yetişkinlikte görülen psikopatolojilerin görünmeyen yüzünü oluşturmaktadır. O halde bu noktada, karanlık yüzü aydınlatmaya çalışmak yerinde olacaktır.

Duygusal İstismar ile Duygusal İhmal Farkındalığı

      İhmal ve istismar kavramları literatürde genellikle bir arada kullanılmaktadır: duygusal ihmal ve istismar. Bu iki kelimenin bir arada kullanılma(ma)sının ne gibi bir anlamı olduğu düşünülebilir. Duygusal istismar çocuğun niteliklerinin, yeterliliğinin, isteklerinin devamlı olarak kötülenmesi, sosyal ilişkiden uzak tutulması, sosyal açıdan ağır zararlar verme veya terk etme ile tehdit edilmesi, çocuğun topluma uygun olmayan bir şekilde bakımının yapılması ve yetiştirilmesi, çocuktan yaşına ve gücüne uygun olmayan beklentilerde bulunulmasıdır (Topbaş, 2004 Aktaran Demirkapı, 2013: 19). Fakat duygusal ihmali duygusal istismardan ayıran temel bir fark vardır. Webb ve Musello (2020)' ya göre ihmal hatasını işleyen pek çok ebeveyn diğer alanlarda harikalardı ve dolayısıyla da danışanlarını anlamaya çalışan zihin sağlığı uzmanları için klinik resmi gizleyebilen iyi niyetli insanlardı (266). Yani bu ''iyi niyetli'' bireyler aslında çoğu zaman bunun farkında değillerdir çünkü kendileri de bu şekilde yetiştirilmişlerdir.

Bakım Veren Becerileri: Duygusal Beceri Yeterliliği

    ''Annem ile babam benimle oyun oynamazlardı. Ama ne aç bıraktılar ne de açıkta.'' Cümle çoğunluğa tanıdık gelebilir. Duygusal olarak ihmalkar ebeveynler ya kritik kriz anlarında çocuklarını duygusal olarak ihmal ederler ve tamiri mümkün olmayan yaralar açarlar (akut empatik başarısızlık) ya da çocuğun çocukluk gelişiminde gereksinimlerinin bir kısmına kronik olarak duyarsızdırlar (kronik empatik duyarsızlık) (Webb ve Musello, 2020: 29). Ebeveynler başta olmak üzere kimse kusursuz değildir. Fakat bu kritik anlarda geri dönüt alamayan çocuk, ihmal edilmiştir. Ona kalan ise duygularını anlama ve ifade etmede güçlükler, başkalarının duygularını tanıma ve ilişki geliştirmede yetersizliktir.

Duygusal İhmal: Yetişkin Psikopatolojilerinin Görünmeyen Yüzü

     Duygusal ihmalin psikopatolojilerle ilişkisi aslında onun bir patolojiye gizlenmesi ile ilgilidir. Yine Webb ve Musello (2020)' ya göre duygusal ihmal ile büyüyen yetişkinlerde görülen ortak özellikler: 

1) boşluk hissi 2) karşı-bağımlılık 3) gerçekçi olmayan öz-değerlendirme 4) kendine şefkati olmayan, diğerlerine şefkat dolu 5) suçluluk ve utanç: benim sorunum ne? 6) kendine yönelik öfke ve kendini suçlama 7) ölümcül hata (insanlar beni gerçekten tanırsa beni sevmeyecekler) 8) kendini ve değerlerini beslemekte zorlanma 9) zayıf öz-disiplin 10) aleksitimi: zayıf farkındalık ve duyguları anlamama. (boşluk hissi maddesi üzerinden) Anksiyete, depresyon veya aileyle ilgili problemler için terapiye gelen duygusal olarak ihmal edilmiş çoğu insan bu boşluk duygularını bir şekilde ifade ediyorlar. Bu boşluk hissi genellikle kroniktir ve hayatları boyunca üzerlerine yığılır... (110-111).

     Duygusal ihmalin patolojilerde gizlenen tarafı aynı zamanda danışanın semptomlarına fazlaca tutunmasına ve asıl meseleyi görememesine sebep olmaktadır. Bu adeta buz dağının derin ve görünmeyen yüzüdür. Bu farkındalığı kazanmak zorlu olabilir ama imkansız değildir.

Kaynak: 

Demirkapı, E. Ş. (2013). Çocukluk Çağı Travmalarının Duygu Düzenleme ve Kimlik Gelişimine Etkisi ve Bunların Psikopatolojilerle İlişkisi. Yüksek Lisans Tezi, Adnan Menderes Üniversitesi, Aydın.

Topbaş, M. (2004). İnsanlığın Büyük Bir Ayıbı: Çocuk İstismarı. TSK Koruyucu Hekimlik Bülteni, 3 (4): 76-80.

Webb, J. ve Musello, C. (2020). Çocuklukta ihmalin izi: boşluk hissi (12. bs.). (Arıkan, G., Çev.) İstanbul: Sola Unitas.