İnsan, şehir gibidir dinamik ve canlı. Bazen kaos içindedir bazen sakin ve akışta... Bir şehrin hayati damarlarından birisi ise sahip olduğu alt yapı sistemidir. Şehrin altında pek çok gider vardır. Borulardan akan kirli su şehrin merkezine ulaşmadan bu giderlerle birlikte şehrin dışına akıp gider... Eğer borulardan biri tıkanır, sorun giderilmezse bir süre sonra şehre kaos hakim olur. Oysa o alt yapı sisteminde yer alan boruların zaman zaman tıkanması olağandır. İnsan da bazı zamanlar tıpkı boruları tıkanmış bir şehir gibi tıkanıp kalır ve hayatının akışını sağlayamaz. Kendi dünyasında ya da 'fiziki' dünyada karşılaştığı zorluklarla, anlam veremediği olaylarla mücadele etmek zorunda kalır. İlerleyebilmesi, hayatına devam edebilmesi için çözümler üretmesi, ''boruları'' temizlemesi ya da değiştirmesi gerekebilir. Yetişkin bir birey için bu çözüm bazen kelimelere dökmek ile kendini gösterse de çocuklar için bu o kadar kolay olmamaktadır. İşte o zaman çocukların dili oyun, kelimeleri ise oyuncakları olur. Oyun, çocuklara hangi imkanları sağlıyor? Oyun terapi ile ne amaçlanmaktadır? Çocuk merkezli oyun terapi nedir, ne değildir?
Oyun Terapi ve Temel Hedefleri
Kelimeler ve onların birer anlam ifade etmesi için oluşturulan cümleler olmadan insan kendini ötekilere nasıl anlatır? Bir yetişkinin gözünden bu oldukça zor görünse de bir çocuğun dünyasında bunu yapabilmek çoğu zaman basittir. Drewes (2006) ' a göre oyun, çocuklar için nefes almak kadar doğaldır. Çocukların evrensel ifade biçimidir ve etnik köken, dil ve diğer kültürel farklılıkları aşabilir (Schaefer, 2017: 15). Çocukların evrensel dili olan oyun sadece iletişime geçiş aracı değil, aynı zamanda kelimelerle ifade etmesi zor olan duygu ve düşünceleri ifade etmeyi destekleyen bir ilk yardım kiti gibidir. Oyun terapi ise eğitimli oyun terapistlerinin, danışanların psikososyal sorunları engellemelerine ya da çözmelerine ve ideal büyüme ve gelişimi gerçekleştirmelerine yardımcı olmak amacıyla, oyunun terapötik gücünden yararlandıkları kişilerarası bir süreç tesis etmek için kuramsal bir modeli sistemli bir biçimde kullanmasıdır (Oyun Terapisi Derneği, t.y., Aktaran Schaefer, 2017: 4). Oyunun güçlü terapötik işlevi ile çocuk, kurduğu oyun ortamı ve oyun araçlarıyla (oyuncakları) kendini özgürce ifade edebilebileceği bir alana sahip olur. Oyun terapinin temel hedefleri başlıca şunlardır;
- Çocuğa güvenli bir ortam sağlamak
- Çocuğa izin almadan duygularını rahatça anlatabilmesi için ortam yaratmak
- Çocuğun karar vermesini kolaylaştırmak
- Çocuğa hislerinin kontrolünü ve sorumluluğunu kazanması için fırsat vermek
- Çocuğun dünyasını anlamak ve kabul etmektir (Oyun Terapisi Dokümanları, t.y.).
Çocuk Merkezli Oyun Terapi Hakkında Bilinmesi Gerekenler
Oyun terapi kendi içinde pek çok kuram barındırmaktadır (çocuk merkezli oyun terapi, filial oyun terapi, bilişsel davranışçı oyun terapi ve gestalt oyun terapi gibi). Uygulanan bu farklı terapi kuramlarından özellikle ''güçlendirici'' bir yaklaşım olarak da bilinen çocuk merkezli oyun terapi nedir ve ne değildir?
- Çocuk merkezli oyun terapi yönlendirici olmayan bir terapi tekniğidir.
- Çocuk oyunda lider, terapist ise takipçisidir. Böylece çocuk, benliğini kendi yöntemleri ile keşfe çıkmaktadır.
- Çocuk istediği oyunu ve oyuncağı seçme özgürlüğüne sahiptir.
- Karar verme ve bunu uygulama sorumluluğu çocuğa aittir.
- Çocuğun ifade ettiği duygu ve gösterdiği davranışı ona geri yansıtarak (yansıtıcı dil kullanarak) kendisi hakkında içgörü kazanmasını sağlamaktır.
- Diğer birçok yaklaşımdan farklı olarak çocuk merkezli oyun terapisti tanı, semptomlar ya da vakaya özgü tedavi teknikleri üzerine odaklanmaz (Schaefer, 2017: 129).
- Terapistin amacı sorunu çözmek değil var olan sorunun ''ne'' olduğunu anlamaya çalışmaktır.
Kaynak :
Oyun terapisi dokümanları. (t.y.). Ankara: Aknet Akademi.
Schaefer, C. E. (2017). Oyun terapisinin temelleri. (Özkaya, B. T., 2. bs. Çev.). Ankara: Nobel Akademik Yayıncılık.
